Kişinin yaşadığı toplum içre değeri olan , kapasite, gidişat ve diğer davranış biçimlerini vüruttirdiği süreçlerin tüyöneten.
Terbiye, önceden saptanmış esaslara göre insanoğluın davranışlarında belli vürutmeler esenlamaya yarayan planlı etkiler sürecidir.
Terbiye; bireyin davranışlarındaki yaşantısı suretiyle kasıtlı olarak ve isteyerek bileğteamülme meydana getirme sürecidir.
Görüldüğü gibi eğitimin bir çok teşhismı dokumalabilmektedir. Fakat, günümüzde çoğunlukla yeğleme edilen teşhism:
“Bireyin davranışında, kendi yaşantısı suretiyle ve kasıtlı olarak istenilen yönde( eğitimin amaçlarına uygun ) bileğteamülme meydana getirme sürecidir.” Şeklindedir.
Bu teşhis göre;
· Terbiye bir süreçtir.
· Terbiye sürecinde, bireyin davranışlarının istenilen yönde bileğteamültirilmesi amaçlanmaktadır.
· Davranışlarındaki bileğteamülme kasıtlı olarak gerçekleştirilmektedir.
· Terbiye sürecinde bireyin kendi yaşantıları esastır.
EĞİTİMİN SÜRECİ
Eğitimin üç omurga öğesi vardır.
1. Amaç
2. Öğretme ve öğrenme etkinlikleri
3. Bileğerlendirmeler
Terbiye amaçla adım atar, öğretme-öğrenme etkinlikleriyle devam değer ve değerlendirme ile son bulur. Sürecin bu mantığı bilcümle kültürler midein aynıdır. Amaçların içeriği ve öğrenme midein kullanılan öğretme yöntemleri kültürden kültüre göre bileğteamülebilir, ancak sürecin doğkakımı bileğteamülmez.
Terbiye kapsamı ve teşhismlanması açısından çok geniş bir kavramdır. Tarih süresince birşunca filozof ve pedagog, eğitimin ne olduğuna üstüne farklı farklı teşhismlamalarda bulunmuştur. Günümüzde ise eğitimin kabul edilen standart teşhismı şudur: Terbiye, bireyin davranışlarında kendi yaşantıları suretiyle kasıtlı olarak istendik davranış bileğteamülikliği meydana getirme sürecidir. Bu teşhismlama ekseninde eğitimin umumi hatları çizilebilir. Bu teşhismlamanın içre eğitime üstüne bazı önemli kavramlar vardır. Özellikle “kendi yaşantıları suretiyle”, “kasıtlı olarak”, “istendik davranış bileğteamülikliği” ve “müddetç” gibi kelimeler eğitimin ana taşlarıdır.
Terbiye, âdemoğlu midein ömür boyu devam fail bir süreçtir ve davranışlarda değişiklik meydana getirir. Bu davranış değişiklikleri ise bireyin kendi tecrübelerine dayanır. Davranış değişiklikleri istendik şu demek oluyor ki beklentilere ve hedeflere uygun olabileceği gibi istenmedik yönde bile vürutebilir. Terbiye sürecinin teamülletilmesi ise kasıtlı şu demek oluyor ki programlı ve programlı olabileceği gibi vürutigüzel bile olabilir. Kasıtlı olarak meydana getirilen eğitime formal yetişek, vürutigüzel meydana getirilen eğitime ise informal yetişek denir. Henüz açıklayıcı bir örnek verirsek okul, dershane, yetişek merkezleri gibi mekânlarda maruz yetişek formal; bireyin kendi çevresinden edindiği ve planlı programlı sıfır yetişek ise informal eğitidir. Kısaca yetişek yalnızca okullardaki öğrenmelerle sınırlı bileğildir.
Terbiye Türleri
Terbiye türlerine göre sınıflandırıldığında formal ve informal yetişek sürdürmek üzere iki tür ortaya çıkar. Formal yetişek okullarda ya da kurumlarda belli bir tasar ve yetişek çerçevesinde gerçekleştirilir ve bu yetişek tipinin belli bir amacı vardır. Bu düzende yetişek süreci idari bir ekip ve eğitmenler aracılığıyla planlanır. İnformal yetişek ise otomatik vüruten ölçüsüz ve programsız meydana getirilen eğitimdir ki fert bu eğitimi toplumsal çevresinden gizil olarak edilir.
Terbiye Sistemi
Terbiye, bir model olarak ele tuzakındığında ise yetişek sisteminin üç omurga ögesi bulunmaktadır: Bunlar kaynaklar, süreçler ve çıktılardır. çağlayık; eğitimin beslendiği öğretmen, öğrenci, çatı, donanım, maliyet, personel gibi fiziki unsurlardır. Süreç; okul içre meydana gelen dersler, öğrenme yaşantıları ve ders aktiviteleridir. Çıktılar ise bireyde marifet, yeterlilik, izin, test skorları gibi istenilen davranış bileğteamüliklikleridir.